Solemnidad de Cristo Rey del Universo Taon C

          Sa Domingo na ini, an ultimo na domingo kan Ordinaryong Panahon, sini-celebrar kan bilog na Simbahan an Solemnidad kan Cristo Hade.  Kan 1925 in-instituir ining Kafiestahan ni Papa Pio XI laban sa secularismo na nagpopoon pa lang kaidto mag-reinar sa mga nación, sa mga familia asin sa mga puso kan tawo.  Boot ipagiromdom kan Santo Padre na si Cristo an Hade kan bilog na universo asin bako ining mga salang idea asin mga material na bagay.  Kaidto man lalo na ngonian kun sano an secularismo laganap na sa sangkatawohan marahay-rahay na i-celebrar kan bilog na Simbahan ining Solemnidad sa paggiromdom sa gabos na si Cristo Hade niato asin daing iba.

          Sa Enot na Babasahon an pinili na nación, an mga Israelita, nakakaag sa difícil na situación.  Dakulon an saindang mga kaiwal asin dai ki guía.  Ultimo si Samuel sa mga juzgado kan Israel asin naghahagad sinda ki Yahweh ki sarong Hade.  Yaon ngonian si Hadeng David na nagsisimbolo kan pagpadaba ni Yahweh sa Israel, asin dai Niya pagpabaya sa saiyang banwaan lalo na sa mga panahon na kaipuhan ninda Siya.  Si Jesús an bag-ong David.

          Sa Ikaduwang Babasahon, may mga salang idea na naglalaganap sa joven na Simbahan kan Colosas.  May mga nagtutukdo na sa butnga kan Dios asin tawo igwa pa ki mga kapangyarihan na nag-i-influencia sa katawohan.  Kaya ngani man nagtutukdo si san Pablo na si Cristo único na Hade kan Universo asin dai nang iba.  Sakop niya an gabos, mag material man o mag espiritual man na aspecto kan realidad, an kabotan sana Niya an masusunod asin dai nang ibang kapangyarihan an makakadaog Saiya.

          Sa Evangelio Capitúlo 23 sosog ki Lucas mahihiling niato si Cristo Hade sa corona Niya gibo sa tunok, sa trono Niya gibo sa kahoy kan Cruz asin sa mga nasasakopan Niya na pig-aagiagihan sana Siya.  Ibang clase ang kahadean ni Cristo na minsan maiisip niato na si Cristo bilang Hade sarong paradoja.  An saiyang corona iyo an pagsakit na nagigin kamurawayan sa kaitaasan pagtapos kan kinaban.  An saiyang trono iyo an mga kadipisilan asin kabiyadean sa buhay.  An trono Niya na Cruz iyo an nagigin tulay hale sa daga pasiring sa langit.  An saiyang mga nasasakopan libre sa pagsunod o pagsayuma Saiya sa puso na maoongis o mamomoot Saiya.

          Sa gabos na paghorop-horop na ini, mahihiling niato mga tugang, mga kapwa Cristiano, kita gabos mga tagasunod ni Cristo, an boot na kahadean ni Cristo bakong sa pangluwas kun di sa panglaog kan tawo.  Sa saiyang puso.  Asin kabaliktaran kan mentalidad kan mundo na ini, an Saiyang kamurawayan iyo an servicio asin pagtao kan sadiri sa kapwa asin sa Dios.

Solemnity of Christ the King Year C

          The Title of King in Christ is somewhat paradoxical.  Para in Greek can mean against, while doxa also in Greek can mean belief.  Christ as King may be seen as somewhat contrary to popular belief.  What do you imagine a king would be?  Well, we may imagine a king in his glory, seated on his throne and smug in his power encompassing all he sees and all he imagines to be under his aegis.  Christ as King strikes us with a very different image.  His crown is the thorns, His throne is the Cross and His face turns to all who pass by.

          In Luke Chapter 23 of Today’s Gospel, on Jesus’ Cross was put an inscription, in Latin INRI, Iesus Nazarenus Rex Iudaeorum declaring Jesus Nazarene King of Jews.  Jesus the King is a striking image alongside Pilate, Herod and Caesar.  In 1925 when the Universal Church proclaimed the last Sunday of the Liturgical Year as a Solemnity of Christ the King the immediate interpretation, still valid till today, is of a strong social and political statement to the rulers, dictators and tyrants of the day.  Hitler in Germany would rise in power and Mussolini in Italy would achieve the same.  From ancient times till today, Christ as King offers a powerful contrast.  Christ is no king like Herod or Caesar, nothing like Hitler or Mussolini.  The Christians all but shouted to these people: you are not our king!  Jesus is our King!

          Jesus is our King and our crown is of thorns, our throne is of the cross and our people are those who pass by.  Our glory is of suffering, our throne is of shame and our people are free to come and go.  Our conquest is service, our boast is giving all and our people the suffering, the forgotten and the untouchables.  Jesus is our King, my King, and it is He who reigns over our lives, over my life, and not these socio-economic-political institutions.  Not these material things.  Not gold, glory or glamour.  Jesus is our King and we may be also of this world but our souls belong to the Kingdom.  We believe and understand that we are more than the mundane and we may have houses on this world but our homes are beyond this world.  Our aim is not down but up.  Our ambitions are grand to the highest standard and not just grandiose.

          Jesus as King, although seems to express the paradox, ultimately points us to true Kingship: He is what a king is supposed to be, to aspire, to imitate in the limits of the possible; He must be our king as what a king must be to us; He must be our king for He alone gives solace to suffering, suave to shame and welcome to the unwelcomed.

#YolandaPH #Napoles

          Lunes pa lang aram na kan bilog na Pilipinas na nagdadangadang an saro sa pinakamakusog na bagyo kan taon, si Yolanda para satuya, o Haiyan sa mundo.  Asin aram na man niato na magtetestigo sa comité kan Senado si Janet Lim Napoles.  Sa bagyo naghanda na an gabos, an mga balay pinasiguro na, an mga documento asin mga libro pinatos na, an mga ventana pinako na, may flashlight na asin igwa na ki tubig asin de lata en caso maglala an situación.  Better safe tan sorry.  Naglaog na si Yolanda sa Philippine Area of Responsability, pinalaog naman sa comité kan Senado kan Republica kan Pilipinas si Janet.  Nagbabagyo na sa Pilipinas asin nagbabagyo naman sa laog kan comité.  Kun puede lang niato sabihon parejo ni Janet ki Yolanda: hindi po, wala po, hindi ko po alam.

          Sa Enot na Babasahon ngonian na ika-treinta y dos na Domingo kan Ordinaryong Panahon, sa 2 Macabeo 7, namate niato an dramático asin trágico na cuento kan sarong ina asin an pito niyang aking lalaki, kun papaano naubos sinda gabos, tinao an saindang buhay para saindang pagtubod, ta sinda may dakulaon na paglaom sa Dios.  Nagtutubod sinda na buhay na daing kasagkoran an premio para sa gabos na nabubuhay asin nagagadan sa pagtubod.

          Salamat sa Dios asin salamat ki Ina, María Santísima, prinoteheran kita laban sa bagyo digdi sa ciudad de Sorsogon asin diit an daños sa satuya, especialmente kun ikukumpara sa daños na seguramente namamatean ngonian kan satuyang mga tugang sa Samar, Leyte, Cebu, Panay asin Mindoro.  Pinapamibi niato sinda asin kun ano man na tabang an maitatao niato, gibohon niato.  Enot sa mga harani sa satuya, asin sa sainda man na más napinsala ni Yolanda.  Maski na ano pa na bagyo, maski ano pang daños kaini sa satuya, nagtutubod kita na matatapos ini asin magtitindog giraray kita kan mga harong na nagaba, matanom giraray kita kan mga pananom na nagkawarara asin may paglaom kita sa aga na daing uran asin hangin, na sa aga may aldaw.  Siring sa ina asin sa saiyang pitong mga aki sa 2 Macabeo 7 an paglaom an nagpapakusog sa satuya asin dae ini natutumba maski ano man na bagyo.  Puede ngani niato sabihon na dahil man sa mga bagyo, kitang mga Bicolano más nagrarom sa pagtubod sa Kagurangnan asin sa intercesión ni Ina.  Maski anong kusog pa kan hangin asin uran kan bagyo, an satong pagtubod más nagtitibay, nagrararom asin nagkukusog lugod asin dae ini napapalid asin nawawara.

          Saro sa satong mga principio sa justicia iyo na an acusado inocente antes siya condenado.  Bilang an Pilipinas nagsusunod sa reglas de corte, an juez an makaka-decisión kun si Janel Lim Napoles may sala, asin namimibi kita para sa justicia para sa bilog na nación.  Pero kun siya man condenada, mahihiling niato na tunay na an salang gawe dae ki premio kun di igwa ki castigo.  Crime does not pay.  Minsan sa buhay nahihiling niato na sinda pa lugod na mga maraot asin corrupto an nagyayaman asin nagrarahay an buhay asin an mga simple asin honesto an nasa dificultad asin kabiyadean.  Bilang mga nagtutubod asin naglalaom na mga Cristiano Católico aram niato na bako ini an última palabra.  Siring na kan ina asin saiyang pitong mga aki na nagtatamasa kan premio kan langit después kan saindang buhay na pano kan pagtubod asin pagkagadan na pinakusog kan paglaom, aram niato na an Dios an may urhing sinasabi asin sinasabi Niya sa satuya ngonian na an paladan an marahay asin herak sa mga tampalasan, kun bako man digdi sa kinaban, segurado sa buhay na daing kasagkoran.  Amen.

32nd Sunday in Ordinary Time Year C

          Cada Domingo satuyang kinakanta asin pinapamibi na kita nagtutubod “sa pagkabuhay liwat nin mga gadan asin sa buhay na daing kasagkoran”.  Kitang mga Cristiano Católico nagtutubod na an satong buhay gikan sa Dios, asin kita nabubuhay sa gracia kan Mahal na Dios, asin an satong buhay minabalik Saiya satong Kaglalang asin ultimong destino.  An buhay na hale Saiya, minabalik Saiya.  Iyo ini an mensaje ni Jesucristo satuya.  Mensaje na boot man ipaabot bako lang para sa mga naghihingagdan asin sa sato gabos na magagadan, kun di man asin lalo naman sa mga nagsasakit asin nasa kabiyadean, especialmente sa mga nagsasakit dahil sa pagtubod asin sa pagsunod sa karahayan asin paglikay sa kasalan.

          Sa panahon kan Lumang Tipan, nadangog niato an testimonia kan Enot na Babasahon sosog sa 2 Maccabeo 7: “na dinakop kaiba an saindang ina (an pitong magturugan na lalaki).  Pinasakitan, hinampak, asin pinirit kan hade na magkakan kan laman nin orig na ipinangangalad sa sainda”.  Sabi kan ikaduwang tugang: “ginagadan nindo kami, alagad bubuhayon liwat kami kan hade nin kinaban para sa buhay na daing kataposan, huli ta magagadan kami huli kan saiyang tugon”.  Sabi pa kan ikatolong tugang: “(a)n mga ini (saiyang dila asin mga kamot) itinao sakuya kan langit; asin huli kan saiyang mg atugon putolon nindo; bilog an sakuyang paglaom na an mga ini pinutol nindo ibabalik sakuya nin Dios”.  Dagdag pa kan ikaapat na tugang: “(o)rog na marahay an samuyang kapaladan: na magadan sa kamot nin tawo, bilog an pagsarig sa panuga nin Dios na kami saiyang bubuhayon liwat…”.  Ngonian sa Evangelio sosog ki Lucas 20, kun saen an pitong agom na lalaki kan Evangelio nagsasalamin sa pitong magturugang na lalaki na mga Judío kan Enot na Babasahon, nadangog man niato an sinasabi ni Cristo: “(m)alinaw na pinatunayan ni Moises na an gadan mabubuhay liwat.  Bako lang niya ibinalangibog na may pagkabuhay liwat kun di Siya mismo, pagkatapos kan Saiyang buhay sa daga asin pagsakit sa Cruz, Siya man nagadan asin sa ikatolong aldaw nabuhay liwat.  Kaya kita na mga Cristiano Católico, mga nagtutubod asin discípulos ni Cristo, mabubuhay man kita liwat siring na si Cristo nabuhay liwat.

          Ini an kanta kan Salmo 17: “(a)ko danay na naglalakaw sa saimong mga dalan, mayong pag-alang-alang sa sakong mga lakad.  Uya ako asin nag-aapod: dadangogon mo ako, O Dios.  Lilingya ako: hinanyoga an sakong mga tataramon”.  Bako lang sa kagadanan natatakot kitang mga Cristiano kun di man yaon man an kasakitan.  Minsan kita man nagduduwaduwa asin minaluya an satong boot pag kita nag-aagi sa kasakitan lalo na manungod sa satong pagtubod.  Kaya ngani ining mensaje ni Cristo ngonian na Domingo bako man nanggad para sana sa mga naghihingagdan, kun di man para sa satuya na nabubuhay pa.  Maski may pagsakit, mga kabiyadean asin kadipisilan, an gabos may kataposan asin may premio sa gabos na nagin maimbod.  Iyo ini an realdad, na gabos na Cristiano na naghihingoha na magin banal siring na si Cristo banal, gabos nagsasakit, pinapasakitan asin minsan ngani ginagadan, sa giraray siring sa pagsakit asin pagkagadan ni Cristo.  Pero siring man sa Saiya na nabuhay liwat, kita man na nagadan dahil Saiya, mabubuhay kaiba Niya.  Kaya iyo ini an pamibi ni san Pablo sa Ikaduwang Surat ginono sa 2 Tesalonica 2: (r)angahon man lugod kamo saka pakusugon an boot nindo ni Jesucristo na satong Kagurangnan asin nin Dios na satong Ama, na namoot sato, n asa saiyang biyaya nagtao sato nin daing kataposan na kusog nin boot asin pusog na paglaom, tanganing danay kamong makagibo asin makasabi kan gabos na marahay”.

          Tawe kami Kagurangnan ki kosog nin boot na gibohon an tama asin likayan an sala maski na ini difícil, maski na ini ikakapasakit sa buhay niamo, maski na ini samong ikakagadan.  Ta aram mi an kadipisilan may kataposan, an pagsakit may premio, asin sa kagadan igwa nin buhay na daing kasagkoran.  Amen.

31st Sunday in Ordinary Time Year C

          Ngonian na Domingo, ika-treinta y uno kan Tiempo Ordinario, tunay na makakasabi kita kaiba an Salmista kan Salmo 145: Sagkod pa man sakuyang pag-oomawon an Saimong ngaran, O Dios na sakuyang Hade.  Kay nano satuyang pag-oomawon an Ngaran kan Kagurangnan?  Ta sambit pa kan Salmista: An Kagurangnan maugayon asin maheherakon, maluya sa pag-anggot, mayaman sa pagkamoot.  An Kagurangnan marahayon para sa gabos, maheherakon para sa gabos na linalang.

          Magbalik kita sa satuyang buhay, sa nakaaging mga taon, mga bulan asin mga aldaw kan satong existencia digdi sa ibabaw kan daga.  Bakong masasabi niato na dakul man an nagibohan niatong karahayan, pero sa katotoohan masasabi man niato na dakul man an nagibohan niatong karatan, minsan ngani puedeng niatong sabihon más pa an bilang kan mga maraot niatong mga nagibo que sa marahay.  Sa honestad kan satuyang puso ngonian asin sa paghiling kan satuyang mga sadiri sa aclarado na mga mata, siisay sa satuya ngonian digdi, minsan sa isip na sana, makakaatubang sa juicio kan Kagurangnan asin makasabi, uya ako Kagurangnan puede na akong magbalik sa sakuyang harong, an harong na preparado mo para sako sa langit?  Iyo ini an katotoohan: na ako, ikaw, kita mga parakasala, kita man nawawara.  Pero uya pa an más dakula na katotoohan: An Kagurangnan maugayon asin maheherakon, maluya sa pag-anggot, mayaman sa pagkamoot.

          Si Zakeo, an protagonista kan Evangelio sosog ki Lucas 19, sarong mayaman na poon kan parasingil nin buhis, puedeng sabihon na siya parakasala, mientras na an saiyang pagiging mayaman bako man nanggad indicación kan saiyang pagigin makasalan kun di an saiyang pagiging parasingil nin buhis, sarong kasalan para sa sociedad kan saiyang panahon.  Siya, sarong parakasala, nagmawot mahiling an Kagurangnan asin minsan hababa siya asin kadakul kan mga tawo na gusto man mahiling si Jesús na naglalabay nagdalagan siya sa enotan kan mga tawo dangan nagsakat siya sa sarong kahoy na sikomoro tanganing mahiling niya si Jesus.  Nagmawot siya, sa pagdalagan asin pagsakat niya.  Tulos man siya tinawag nin Kagurangnan asin duminagos Ini sa saiyang harong asin nagdara Ini kan Saiyang ugay, herak asin pagkamoot, saiya na sarong parakasala.  Kaya baga arog nalang kaidto an paggurumod-gumod kan ibang mga tawo.  Ki Zakeo asin sato sinasabi ni Jesús ngonian man sana: (A)n Aki nin Tawo nagdigdi sa paghanap asin sa pagligtas kan nawawara.

          Ngonian mga tugang na mga Cristiano, mga discípulos kita ni Cristo, enot sa gabos pinaka-importante sa proceso kan pagbakle an pagkilala kan tunay niatong situación.  An tawo na an pag-isip mayo siyang helang dai nanggad minarani sa médico, siring na an tawo na dai pa nagsosolsol dai nanggad maluhod sa pagkumpisal sa Dios.  An gracia kan pagbakle saro man na gracia na hinahagad sa Kagurangnan kaya ngani namimibi kita antes pa magpoon an Liturgia kan Tataramon sa Santa Misa: Kyrie, eleison.  Christe, eleison.  Kyrie, eleison.  Kagurangnan, kaheraki kami.  Cristo, kaheraki kami.  Kagurangnan, kaheraki kami.  Pangaduwa, una vez na nahiling na niato ki claro an satong tunay na situación, importante na may gibohon kita manongod sa situación na ini, asin ini man gracia kan Mahal na Dios.  Pirang veces niato nahihiling an satong problema pero para bagang mayo kitang magibohan manungod sa problemang iyan?  Pirang veces niato nadangog an mga historia kan mga tawong nalulong sa vicio asin aram na ninda na yaon sinda nalulunod na pero para bagang mayo sindang maginibohan?  Bako lang kita minsan nahuhulog sa kasalan, kun di kita man a veces nagiging esclavos kan vicio.  Nakagapos kita asin dai kita makatindog giraray.  Nakahigot an satong mga tiil asin mga pakpak asin lain kita makalupad pasiring sa Kaitaasan.  Siring na si Zakeo nagdalagan asin nagsakat kita man magdalagan harayo sa kasalan asin magsakat hale sa ati kan kasalan pasiring sa nagtatao ki kapatawaran.  Sabi sa Kadonongan 11: Luway-luway na saimong tinatanos an mga nagkakasala, saimong pinagigiromdom asin pinatatanidan kan mga bagay na saindang pinagkasalaan, tanganing maglikay sinda sa karatan asin maglaom saimo, Kagurangnan.  Kaya sa gracia asin sa satuya man na decisión kaipuhan niato makatalingkas asin gibohon an gabos na esfuerzo.  Una vez yaon na an pagpatawad, na bakong sinasayuma kan Kagurangnan sa kiisay man na naghahagad ki kapatawaran sa udok sa boot kaya baga gabos na kasalan napapatawad asin mayong kasalan na dai napapara kan herak asin pagkamoot kan Dios, kaipuhan man, asin pangtolo, kaipuhan an satuyang decisión na i-reformar an satuyang buhay poon ngonian sagkod pa man, na daing takot na mahulog giraray, na daing takot magpoon giraray aroaldaw kun nanggad nahulog giraray, na daing takot ta nunca kita nagsosolo.  Sa pagtalikod ni Zakeo sa maraot na gawe, sabi niya: Kagurangnan, itatao k osa mga dukha an kabanga kan mga rogaring ko, asin kun may nadaya ako, duwang doble an ibabayad ko saiya.  Ako, ikaw, kita, ngonian na Domingo, kita na nahihiling na niato an satuyang tunay na estado, kita na naghahagad kan kapatawaran, ano an satong decisión asin resolución?  Dai na ako magbubuwa asin pirmi ko na sasabihon an totoo.  Más pa dyan más magigin maingat na ako sa pagtaram ko sa iba, kun ini makakatabang asin makakapaharani sainda sa kapwa asin sa Dios.  Dai na ako mahabas asin pirmi ko na itatao sa cada isad an saiya.  Más pa dyan más magigin maugay ako sa sakuyang rogaring asin magtatao sa mga nangangaipo hasta sa may matada na puedeng ipanao.  Ejemplo lang ini kan mga bagay na puede niato maggibo asin más pa sa mga iyan an kaya niato, sa gracia kan Mahal na Dios na naglalaog sa satuyang mga puso ngonian siring sa paglaog Niya sa satuyang hawak atchan sa Banal na Comunión.

          Tunay na an gabos na ini bakong madali asin puede niatong sabihon saro sa mga pinaka-difícil na mga gawe.  Kaya ngani puede niato ngonian intiendihon sa paagi na ini an sabi ni san Pablo sa 2 Tesalonica 1: Ini an dahelan kun tadaw ta danay mi kamong ipinapamibi, tanganing gibohon nin Dios na magin maninigo kamo sa saiyang pag-apod.  Papangyarihon lugod nin Dios an gabos nindong marahay na mawot sa paagi kan saiyang kapangyarihan, asin mahaman an mg trabaho na ginigibo nindo huli sa pagtubod.  Sa siring na paagi, an gngaran kan satong Kagurangnan na Jesús papamurawayon saindo, asin kamo sa saiya, huli sa biyaya nin satuyang Dios asin ni Jesucristo na satong Kagurangnan.  Amen.